.jpg)
PRAWO
Czy sklepy dyskontowe są uprawnione do sprzedawania produktów własnej marki?
Czytaj więcej
Wypadek zagraniczny - co robić? Pobierz darmowy poradnik
Przekazanie firmy kolejnym pokoleniom to wyzwanie, przed którym prędzej czy później staje większość przedsiębiorców. Dla wielu z nich najważniejsze jest, aby ich biznes przetrwał próbę czasu, rozwijał się dalej i służył rodzinie przez lata. Odpowiedzią na te potrzeby może być fundacja rodzinna – narzędzie, które od niedawna jest dostępne także w Polsce.
Fundacja rodzinna to sposób na zabezpieczenie majątku firmy i zagwarantowanie, że będzie on zarządzany zgodnie z wolą fundatora, czyli osoby, która ją zakłada. Dzięki temu przedsiębiorcy mogą spokojnie planować swoją emeryturę, wiedząc, że ich dorobek pozostaje w rękach zaufanych osób, a firma nie zostanie rozdarta na części w wyniku sporów spadkowych.
Dlaczego warto się tym zainteresować? Fundacja rodzinna nie tylko pomaga uporządkować kwestie sukcesyjne, ale także pozwala uniknąć wielu problemów, które mogą pojawić się po śmierci właściciela firmy. To rozwiązanie sprawdza się zarówno w przypadku dużych przedsiębiorstw, jak i mniejszych, rodzinnych biznesów.
W tym artykule wyjaśnimy, jak krok po kroku założyć fundację rodzinną, jakie formalności trzeba spełnić i na co zwrócić uwagę, aby cały proces przebiegł sprawnie. Niezależnie od tego, czy dopiero rozważasz ten krok, czy jesteś w trakcie przygotowań – znajdziesz tu przydatne informacje, które pomogą Ci podjąć właściwe decyzje.
Założenie fundacji rodzinnej to decyzja, która może znacząco wpłynąć na przyszłość firmy i majątku rodzinnego. Zanim jednak przejdziemy do szczegółów dotyczących formalności, warto wyjaśnić, kto w ogóle może założyć taką fundację i jakie są podstawowe zasady z tym związane.
Fundację rodzinną może założyć osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że fundatorem może zostać każda dorosła osoba, która nie jest ubezwłasnowolniona i ma pełną zdolność do czynności prawnych. Fundację rodzinną mogą założyć również wspólnie dwie lub więcej osób, na przykład małżonkowie, rodzeństwo czy wspólnicy w firmie.
Fundator odgrywa kluczową rolę w całym procesie – to on decyduje o celach fundacji, ustala zasady zarządzania majątkiem oraz wskazuje beneficjentów, czyli osoby, które będą korzystać z fundacji w przyszłości. Warto przy tym zaznaczyć, że fundator może być jednocześnie beneficjentem, co oznacza, że może korzystać z majątku fundacji nawet po jej założeniu.
Często można spotkać się z przekonaniem, że fundacja rodzinna to rozwiązanie wyłącznie dla właścicieli dużych przedsiębiorstw o ogromnych majątkach. To mit. Oczywiście fundacja rodzinna jest popularna wśród dużych firm rodzinnych, ale coraz więcej małych i średnich przedsiębiorców dostrzega w tym rozwiązaniu wymierne korzyści.
Fundacją rodzinną warto zainteresować się zawsze wtedy, gdy:
Zanim założysz fundację rodzinną konieczne będzie spełnienie kilku istotnych formalności. Choć brzmi to dość poważnie, w rzeczywistości procedura nie jest aż tak skomplikowana, jeśli dobrze się do niej przygotujesz, albo skorzystasz z pomocy fachowców. Od czego zacząć?
Podstawą każdej fundacji rodzinnej jest jej statut. To dokument, który określa zasady funkcjonowania fundacji i jest swoistą „konstytucją” regulującą wszystkie kluczowe zasady działania fundacji.
Jakie zapisy powinny zostać zamieszczone w statucie fundacji?
Statut powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego, co oznacza, że jego podpisanie musi odbyć się w obecności notariusza. Warto skonsultować treść statutu z prawnikiem, aby uniknąć błędów, które mogłyby później skomplikować zarządzanie fundacją.
Aby fundacja rodzinna mogła zostać zarejestrowana, konieczne jest wniesienie tzw. funduszu założycielskiego. Ustawa przewiduje, że minimalny kapitał założycielski powinien wynosić minimum 100 000 zł.
Co warto wiedzieć o kapitale założycielskim?
W przypadku wnoszenia do fundacji np. udziałów w spółkach prawa handlowego, konieczna może być dodatkowa wycena majątku lub inne procedury formalne.
Rejestracja fundacji rodzinnej wymaga zgłoszenia do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Zgłoszenia dokonuje fundator, a w przypadku fundacji rodzinnej powołanej w testamencie – zarząd. Wniosek o wpis do rejestru należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od sporządzenia aktu założycielskiego lub ogłoszenia testamentu.
We wniosku należy zawrzeć następujące informacje:
Do wniosku należy załączyć następujące dokumenty:
W przypadku, gdy adres do doręczeń osób podlegających wpisowi do rejestru znajduje się poza Unią Europejską, należy wskazać pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej.
Opłata za wpis do rejestru fundacji rodzinnych wynosi 500 zł.
Założenie fundacji rodzinnej to dopiero początek. Równie ważne jest to, jak będzie ona zarządzana na co dzień. Odpowiednia struktura organizacyjna pozwala nie tylko na skuteczne realizowanie celów fundacji, ale również na zapewnienie stabilności i przejrzystości w zarządzaniu majątkiem rodzinnym.
Każda fundacja rodzinna musi mieć określoną strukturę zarządzania. Jak to wygląda w praktyce?
Zarząd jest organem wykonawczym fundacji, który kieruje jej działaniami. Do jego zadań należy między innymi reprezentowanie fundacji na zewnątrz (np. podpisywanie umów, kontakt z bankami), zarządzanie majątkiem fundacji, w tym inwestowanie aktywów czy wypłata świadczeń dla beneficjentów, a także realizacja postanowień statutu oraz decyzji innych organów fundacji (jeśli zostały powołane).
Członkiem zarządu może być zarówno fundator, jak i osoba spoza rodziny (np. zaufany menedżer). Zarząd może składać się z jednej lub kilku osób – w zależności od potrzeb i zapisów w statucie.
Dobrą praktyką jest powołanie do zarządu osób z doświadczeniem w zarządzaniu finansami lub biznesem, co zwiększa efektywność działania fundacji.
Członkowie zarządu fundacji rodzinnej ponoszą odpowiedzialność za swoje decyzje, zwłaszcza jeśli działają na szkodę fundacji. Odpowiedzialność ta może mieć zarówno charakter cywilny (odpowiedzialność finansowa), jak i karny w przypadku poważnych naruszeń prawa.
Rada nadzorcza nie jest obowiązkowa, chyba że fundacja zatrudnia więcej niż 25 pracowników lub wartość jej aktywów przekracza określony próg. W takich przypadkach jej powołanie jest obligatoryjne.
Do zadań rady nadzorczej należy między innymi sprawowanie nadzoru nad działalnością zarządu fundacji, kontrolowanie wydatkowania środków i przestrzegania zapisów statutu, a także zatwierdzanie kluczowych decyzji, takich jak zmiany w statucie czy podział dużych środków finansowych.
W radzie nadzorczej fundacji mogą zasiadać nie tylko członkowie rodziny fundatora, ale również niezależni eksperci, np. prawnicy czy doradcy finansowi. Należy jednak pamiętać, że fundator nie może być jednocześnie członkiem zarządu i rady nadzorczej – chodzi o zachowanie przejrzystości i unikanie konfliktu interesów.
Powołanie rady nadzorczej jest szczególnie przydatne w przypadku większych fundacji, gdzie zarządzanie majątkiem jest bardziej skomplikowane i wymaga szczególnej staranności.
Zgromadzenie beneficjentów jest obowiązkowym organem każdej fundacji rodzinnej. Niemniej jednak, nie wszyscy beneficjenci muszą wchodzić w jego skład. Statut fundacji rodzinnej przyznaje prawo uczestnictwa w zgromadzeniu wszystkim lub wybranym beneficjentom. Klucz doboru beneficjentów, którzy będą członkami zgromadzenia, jest dowolny i określany przez fundatora w statucie fundacji rodzinnej.
Zgromadzenie beneficjentów jest zwierzchnią władzą fundacji, działającą zarówno w interesie fundacji, jak i jej beneficjentów. Do jego zadań należy podejmowanie uchwał w sprawach określonych w ustawie lub statucie, w celu zagwarantowania ciągłości działalności fundacji rodzinnej.
Uchwały zgromadzenia beneficjentów wymagane są w sprawach takich jak:
Zgromadzenie beneficjentów zwoływane jest przez zarząd, chyba że statut przewiduje inaczej. Beneficjent może uczestniczyć w zgromadzeniu osobiście lub przez pełnomocnika.
Fundacja rodzinna to potężne narzędzie, które może pomóc przedsiębiorcom skutecznie zarządzać majątkiem, zapewnić ciągłość prowadzenia firmy oraz ułatwić przekazanie dorobku kolejnym pokoleniom. Dzięki niej można uniknąć wielu problemów związanych z tradycyjnym dziedziczeniem, takich jak podział majątku, konflikty rodzinne czy trudności w utrzymaniu spójnej wizji rozwoju firmy.
Jeżeli rozważasz założenie fundacji rodzinnej, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w tym obszarze. Dobrze przygotowana fundacja to gwarancja spokoju na lata – dla Ciebie i Twojej rodziny.
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie pracy, prawie cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki ubezpieczeń gospodarczych, a także w prawie bankowym w zakresie dotyczącym roszczeń wynikających z kredytów indeksowanych i denominowanych w walutach obcych.
%20(1).jpg)
