PRAWO
Znaki towarowe, czyli od czego zacząć budowanie przewagi na rynku
Czytaj więcej
Wypadek zagraniczny - co robić? Pobierz darmowy poradnik
Dyrektywa o ochronie sygnalistów, znana formalnie jako Dyrektywa (UE) 2019/1937 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2019 r., to regulacja mająca zapewnić odpowiednią ochronę osobom zgłaszającym ewentualne nieprawidłowości czy przypadki naruszenia prawa wewnątrz organizacji, tak publicznych, jak i prywatnych. Celem dyrektywy jest promowanie transparentności i uczciwości w instytucjach i przedsiębiorstwach poprzez zapewnienie ochrony osobom, które ujawniają informacje o działaniach niezgodnych z prawem. Sygnaliści, czyli osoby zgłaszające tego typu informacje, często narażeni są na ryzyko represji ze strony pracodawców lub współpracowników, co może prowadzić do dyskryminacji, utraty pracy czy innych negatywnych, dalej idących konsekwencji.
Dyrektywa określa wspólne minimalne standardy ochrony dla sygnalistów w państwach członkowskich Unii Europejskiej, zobowiązując te państwa do wdrożenia odpowiednich przepisów krajowych. Nakłada ona na organizacje (firmy, spółki, instytucje publiczne) obowiązek stworzenia bezpiecznych kanałów zgłaszania naruszeń, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych oraz zapewnienie środków ochrony przed ewentualnym odwetem dla osób zgłaszających.
Dyrektywa bardzo szeroko definiuje pojęcie sygnalisty. Zgodnie z jej przepisami każda osoba, która w ramach swojej pracy zawodowej napotyka na informacje o naruszeniach prawa, może zgłosić te informacje, zyskując tym samym status sygnalisty.
Sygnalistami mogą być więc nie tylko pracownicy (w rozumieniu przepisów prawa pracy), ale także zleceniobiorcy, freelancerzy, stażyści, wolontariusze, byli pracownicy czy też nawet osoby biorące udział w rekrutacji. Sygnalistami mogą być również osoby na wysokich stanowiskach w organizacji lub te, które mają wpływ na decyzje zarządcze, jeżeli odkryją naruszenia prawa, a więc np. wspólnicy czy członkowie organów spółek.
Dyrektywa wymaga, by organizacje zapewniły bezpieczne kanały zgłoszeniowe, tak aby sygnalista mógł zgłosić obserwowane nieprawidłowości bez obawy o swoje bezpieczeństwo. Organizacje powinny również informować pracowników o dostępnych metodach zgłaszania oraz o ochronie, jaką zapewniają sygnalistom.
Kolejnym obowiązkiem wynikającym z Dyrektywy jest konieczność reagowania na dokonane zgłoszenia. Pracodawcy są zobowiązani do przeprowadzenia dochodzeń w odpowiedzi na zgłoszone naruszenia, a wyniki tych dochodzeń powinny być komunikowane sygnalistom.
Pracodawcy mają obowiązek chronić sygnalistów przed wszelkimi formami odwetu, w tym niesprawiedliwym traktowaniem, dyskryminacją, mobbingiem czy zwolnieniem z pracy.
Wszystkie powyższe obowiązki omówimy szczegółowo w kolejnych publikacjach zamieszczanych na naszym blogu.
Aktualnie w polskim systemie prawnym brak jest kompleksowej regulacji poświęconej ochronie tzw. sygnalistów, w tym rozwiązań wymaganych dyrektywą 2019/1937.
Projekt ustawy o ochronie sygnalistów został przyjęty przez Radę Ministrów podczas posiedzenia w dniu 2 kwietnia 2024 r., jednakże ustawa ta nie została jeszcze uchwalona przez Sejm.
Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Od 2018 r. Adwokat przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Poznaniu. W ramach praktyki zawodowej koncentruje się na sprawach z zakresu prawa handlowego i gospodarczego oraz prawa własności intelektualnej.
Absolwentka europeistyki i prawa na Wydziale Prawa i Administracji UAM w Poznaniu oraz Podyplomowego Studium Prawa Pracy UAM w Poznaniu. Członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie pracy, prawie handlowym prawie umów.
