.avif)
PRAWO
Kiedy mamy do czynienia z czynem nieuczciwej konkurencji?
Czytaj więcej
Wypadek zagraniczny - co robić? Pobierz darmowy poradnik
Każdy przedsiębiorca, któremu udało się osiągnąć sukces doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jak istotna jest nie tylko budowanie, ale przede wszystkim ochrona własnej marki. Silna, rozpoznawalna marka to nie tylko dobra reklama, ale także narzędzie do budowania relacji z klientami. Jednym z podstawowych narzędzi, które pomaga przedsiębiorcom chronić swoją tożsamość i rozpoznawalność na rynku, jest znak towarowy.
Ale co właściwie może zostać zarejestrowane jako znak towarowy? Czy to tylko nazwa firmy lub logo, czy może coś więcej? Czy rejestracja znaku towarowego to rzeczywiste, odczuwalne korzyści? W dzisiejszym artykule spojrzymy szerzej na to, czym jest znak towarowy, jak jest on chroniony na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i omówimy, na czym polega zgodne z prawem używanie znaku towarowego. Zapraszamy do lektury!
Znak towarowy to najczęściej symbol, słowo, logotyp lub inny unikalny znak graficzny, który pozwala odróżnić produkty lub usługi jednej firmy od produktów lub usług konkurencji. Można powiedzieć, że jest to swego rodzaju wizytówka firmy, która pomaga konsumentom rozpoznać, skąd pochodzi dany towar lub usługa.
Wyróżniamy kilka podstawowych rodzajów znaków towarowych:
W praktyce dość często mamy do czynienia także z tzw. znakami dźwiękowymi, czyli krótkimi melodiami czy jinglami, które jednoznacznie kojarzą się z określonym produktem. Przykładem będzie tutaj znany dźwięk „Intel Inside” czy charakterystyczna melodia z reklamy McDonald's („I'm Lovin' It”). Znaki dźwiękowe są coraz częściej wykorzystywane w nowoczesnych strategiach marketingowych.
Nie każde wyrażenie czy znak graficzny może zostać zastrzeżone jako znak towarowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Aby dokonać zastrzeżenia znaku towarowego w rejestrze znaków towarowych, musi on spełniać ściśle określone warunki wynikające z prawa własności przemysłowej.
Zgodnie z Prawem własności przemysłowej, znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towaru innych przedsiębiorstw. Innymi słowy, znak towarowy powinien być unikatowy i powinien posiadać formę możliwą do przedstawienia go w rejestrze znaków towarowych, co umożliwia ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, kompozycja kolorystyczna, ornament, forma przestrzenna (w tym kształt towaru lub jego opakowania). Może nim być również melodia lub sygnał dźwiękowy – ważne, aby elementy te były unikatowe i posiadały zdolność odróżniającą.
Znak towarowy powinien mieć charakterystyczne cechy, które pozwalają konsumentom na identyfikację źródła pochodzenia towarów lub usług (znak towarowy musi posiadać tzw. zdolność odróżniającą). Znak musi jednoznacznie wskazywać na markę i różnić się od konkurencji.
Znakiem towarowym nie zostanie na przykład prosty opis produktu, jak np. „chleb” czy „mleko” (nieważne jak zapisany lub przedstawiony graficznie). Znakiem towarowym nie może być również element, który w 100% składa się z języka potocznego, zawiera symbol Rzeczypospolitej Polskiej (barwy narodowe, godło lub hymn), znak sił zbrojnych, sił porządkowych, organizacji paramilitarnych i tym podobnych.
Znak towarowy nie może również naruszać prawa ani dobrych obyczajów. Znaki, które są obraźliwe, wprowadzające w błąd lub sprzeczne z interesem publicznym, nie zostaną zarejestrowane. Ponadto, znaki towarowe nie mogą naruszać już istniejących praw własności intelektualnej, co oznacza, że nie można zarejestrować znaku, który jest zbyt podobny do już zarejestrowanego znaku innej firmy.
Rejestracja znaku towarowego daje wyłączne prawo do korzystania ze znaku na określonym terytorium – na poziomie krajowym, unijnym lub międzynarodowym. Oznacza to, że inne firmy nie mogą legalnie używać tego samego lub podobnego znaku w danym sektorze rynku bez zgody uprawnionego. W przypadku naruszenia zastrzeżonego znaku towarowego, przedsiębiorca może wystąpić na drogę sądową i domagać się zaprzestania posługiwania się danym znakiem oraz usunięcia skutków dokonanych naruszeń. Możliwość domagania się zaprzestania posługiwania się danym znakiem wynika z naruszenia prawa własności intelektualnej oraz prawa konkurencji.
Zarejestrowany znak towarowy staje się wartościowym aktywem, który można sprzedać, przenieść na inną firmę lub udzielić licencji na jego wykorzystanie. Dzięki temu przedsiębiorca może generować dodatkowe dochody z samej marki, a niekoniecznie z działalności operacyjnej. Z takim sposobem wykorzystania znaków towarowych mamy często do czynienia w przypadku umów franczyzowych (np. obecne w całym kraju Żabki).
Posiadanie zarejestrowanego znaku towarowego wzmacnia pozycję firmy na rynku i pomaga w budowaniu jej reputacji. Dla potencjalnych inwestorów jest to sygnał, że firma należycie dba o swoje prawa i jest profesjonalnie zarządzana.
Znak towarowy nie jest chroniony bezterminowo – ochrona trwa przez określony czas, po którym można ją przedłużyć. Ochrona prawna znaku towarowego rozpoczyna się z chwilą dokonania jego rejestracji w rejestrze prowadzonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP.
W Polsce oraz na terenie Unii Europejskiej znak towarowy jest „domyślnie” chroniony przez okres 10 lat od momentu jego rejestracji. Po tym czasie ochrona wygasa, jeżeli uprawniony nie podejmie odpowiednich działań w celu jej przedłużenia.
Przedłużenia można dokonywać wielokrotnie, co oznacza, że znak towarowy może być chroniony przez nieokreślony czas – pod warunkiem że właściciel będzie regularnie odnawiać rejestrację. Oznacza to, że przedsiębiorca może korzystać z prawnej ochrony swojego znaku towarowego w zasadzie przez nieograniczoną liczbę dekad, o ile będzie systematycznie odnawiał swoje prawo ochronne.
Należy także pamiętać, że zarejestrowanie znaku towarowego jest odpłatne. Wysokość opłaty jest różna w zależności od kategorii produktów lub usług oraz obszaru, na którym znak ma być chroniony (krajowy, unijny, światowy).
Za rejestrację znaków towarowych w naszym kraju odpowiada Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, który jest centralnym organem administracji państwowej powołanym do spraw własności przemysłowej. To do tej instytucji należy kierować wszystkie wnioski dotyczące rejestracji znaków towarowych. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej szczegółowo weryfikuje każdy złożony wniosek – sprawdza, czy spełnia on wszystkie ustawowe wymagania oraz, czy nie narusza praw już istniejących znaków towarowych.
Proces rejestracji wymaga precyzyjnego wypełnienia dokumentacji, wniesienia stosownej opłaty oraz dostarczenia odpowiednich dowodów potwierdzających zamiar używania znaku w obrocie gospodarczym.
Ochrona znaku towarowego może mieć różny zasięg terytorialny - od lokalnego (na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) po ogólnoeuropejski. W Polsce podstawową ochronę zapewnia rejestracja znaku towarowego w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, która chroni interesy osoby będącej właścicielem znaku towarowego na terytorium naszego kraju.
Znacznie szerszą ochronę można uzyskać poprzez rejestrację znaku towarowego Unii Europejskiej (EU trademark) za pośrednictwem Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Co istotne, można tego dokonać w ramach jednego wniosku składanego w polskim urzędzie patentowym. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca może uzyskać ochronę prawną znaku towarowego we wszystkich 27 krajach Unii Europejskiej bez konieczności składania osobnych wniosków w poszczególnych krajach – członkach wspólnoty. Taka rejestracja zapewnia jednolitą ochronę prawną na terenie całej wspólnoty europejskiej, co ułatwia przedsiębiorcom prowadzenie działalności międzynarodowej i zabezpiecza ich prawa do znaku towarowego.
Czym jest wspólny znak towarowy?
W przepisach przewidziano możliwość zaistnienia wspólnego znaku towarowego. Jest to szczególny rodzaj znaku towarowego przeznaczony dla grupy przedsiębiorców, którzy chcą wspólnie oznaczać swoje towary lub usługi w obrocie handlowym. Taki znak służy zabezpieczeniu równoczesnego używania oznaczenia przez kilku uprawnionych, którzy łączą swoje interesy gospodarcze. Wspólny znak towarowy może być szczególnie przydatny w sytuacjach, gdy przedsiębiorcy działają w tym samym sektorze lub realizują wspólne przedsięwzięcia, a chcą podkreślić swoją wspólnotę i rozpoznawalność na rynku. Kluczową cechą jest tu wzajemne zobowiązanie do przestrzegania wspólnych standardów i zasad użycia znaku, co gwarantuje jego spójność i skuteczność w komunikacji rynkowej.
Znak towarowy to kluczowe narzędzie ochrony marki, pozwalające na odróżnienie produktów lub usług jednej firmy od konkurencji. Rejestracja znaku towarowego, takiego jak nazwa, logo czy dźwięk, daje przedsiębiorcom wyłączne prawo do jego używania oraz możliwość dochodzenia roszczeń w przypadku naruszeń. Ważne jest, aby przedsiębiorcy świadomie korzystali z możliwości ochrony swojej marki poprzez odpowiednie procedury rejestracyjne oraz monitorowanie rynku w celu wykrywania naruszeń. Dzięki rejestracji znaku towarowego zyskujemy ochronę wynikającą z prawa własności intelektualnej, dzięki czemu możemy bezpiecznie budować wartość naszej firmy na rynku.
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Członek Wielkopolskiej Izby Adwokackiej.
