Fundacja rodzinna a podatki – co przedsiębiorca wiedzieć powinien?

Fundacja rodzinna to temat, który w ostatnich latach zyskał na popularności wśród przedsiębiorców. Nic dziwnego – dla wielu osób prowadzących firmy jest to ciekawa alternatywa do tradycyjnych form zarządzania majątkiem i planowania sukcesji. Dzięki fundacji rodzinnej można skutecznie zabezpieczyć dorobek życia, przekazać firmę kolejnym pokoleniom, a przy tym zadbać o porządek w sprawach majątkowych.

Jednak zanim zdecydujesz się na taki krok, warto zrozumieć, jak fundacja rodzinna wygląda od strony podatkowej. Pojawia się tu sporo pytań: czy fundacja musi płacić podatki? Jakie zasady obowiązują przy wypłatach dla członków rodziny? Czy można liczyć na ulgi podatkowe?

W tym artykule wyjaśnimy najważniejsze kwestie związane z podatkami w kontekście fundacji rodzinnych. Dowiesz się m.in.:

• jak wygląda opodatkowanie samej fundacji,
• w jaki sposób rozliczane są świadczenia przekazywane beneficjentom,
• jakie zwolnienia i preferencje podatkowe mogą Cię dotyczyć.

‍

Podstawy opodatkowania fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna to specyficzny podmiot, który ma swoje zasady działania także w kontekście podatkowym. Dla przedsiębiorców kluczowe jest zrozumienie, kiedy fundacja musi płacić podatki, jakie dochody podlegają opodatkowaniu, a także jak wygląda to w porównaniu do innych form działalności, np. spółek z o.o.  

‍

Fundacja rodzinna jako podatnik – czy musi płacić CIT?

Tak, fundacja rodzinna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). To oznacza, że podobnie jak spółki z o.o. czy S.A., fundacja musi rozliczać się z fiskusem. Jednak nie wszystkie dochody fundacji podlegają opodatkowaniu w taki sam sposób, a sama konstrukcja podatkowa fundacji jest dość korzystna.  

Ważne jest, że fundacja płaci CIT dopiero w momencie, gdy przekazuje środki swoim beneficjentom (czyli osobom, które mają prawo do korzystania z majątku fundacji, np. członkom rodziny fundatora). Dopóki majątek pozostaje w fundacji i jest inwestowany, nie ma obowiązku płacenia podatku od zysków. To jedno z głównych udogodnień, które sprawiają, że fundacja rodzinna jest atrakcyjnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców.  

‍

Jakie dochody fundacji podlegają opodatkowaniu?  

Dochody fundacji rodzinnej można podzielić na dwie główne grupy:  

1. Dochody zwolnione z podatku:  

• Dywidendy i inne przychody z udziału w zyskach osób prawnych.  
• Odsetki od lokat bankowych i obligacji.  
• Zyski kapitałowe, np. ze sprzedaży akcji, udziałów, nieruchomości (w określonych warunkach).  

Te dochody mogą korzystać ze zwolnienia z CIT do momentu, gdy pozostają w fundacji i służą realizacji jej celów statutowych.  

‍

2. Dochody opodatkowane:  

• Przychody z działalności gospodarczej prowadzonej bezpośrednio przez fundację (jeśli fundacja zdecyduje się na takie działania).  
• Dochody niezgodne z celami statutowymi fundacji.  

W takich przypadkach fundacja musi zapłacić CIT na ogólnych zasadach.  

‍

Stawka podatku CIT dla fundacji rodzinnej  

Podstawowa stawka CIT wynosi 15% od dochodów przekazywanych beneficjentom. To mniej niż standardowa stawka dla spółek (19%), co dodatkowo czyni fundację rodzinną korzystnym rozwiązaniem z perspektywy podatkowej.  

‍

Opodatkowanie świadczeń dla beneficjentów

Jednym z kluczowych aspektów fundacji rodzinnej jest sposób, w jaki opodatkowane są środki przekazywane beneficjentom. To ważne, bo właśnie te świadczenia są często głównym celem założenia fundacji – mają służyć wsparciu członków rodziny, realizacji ich potrzeb czy utrzymaniu standardu życia.

‍

Kim są beneficjenci fundacji rodzinnej?

Beneficjentami mogą być zarówno osoby fizyczne (najczęściej członkowie rodziny fundatora), jak i organizacje, które fundator chce wspierać. W praktyce najczęściej są to:

• dzieci, wnuki, małżonek, rodzice – czyli najbliższa rodzina,
• dalsi krewni, np. kuzyni, wujostwo,
• inne osoby wskazane przez fundatora,
• organizacje charytatywne lub inne podmioty.

Beneficjent otrzymuje od fundacji świadczenia, które mogą mieć różną formę, np. wypłaty pieniężne, przekazanie udziałów w spółkach, nieruchomości czy pokrycie kosztów edukacji.

‍

Jak opodatkowane są świadczenia wypłacane beneficjentom?  

Podstawowa zasada jest dość prosta: świadczenia wypłacane beneficjentom są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Jednak stawka podatku i zasady rozliczeń zależą od tego, kim jest beneficjent.

1. Świadczenia dla najbliższej rodziny (I grupa podatkowa):  

• Obejmuje: małżonka, dzieci, wnuki, rodziców, dziadków, rodzeństwo.  
• Zwolnienie z podatku: Beneficjenci z tej grupy są całkowicie zwolnieni z PIT od świadczeń otrzymywanych z fundacji rodzinnej. Oznacza to, że mogą otrzymywać wsparcie finansowe bez żadnych dodatkowych obciążeń podatkowych.  

2. Świadczenia dla dalszej rodziny (II grupa podatkowa) i osób niespokrewnionych (III grupa):  

• II grupa: m.in. wujostwo, kuzyni, pasierbowie.  
• III grupa: osoby niespokrewnione z fundatorem.  
• Stawka podatku: Dla tych beneficjentów obowiązuje podatek w wysokości 15% od wartości otrzymanego świadczenia.  

‍

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?  

Fundacja rodzinna nie płaci podatku w momencie osiągania zysków (np. z inwestycji), ale obowiązek podatkowy pojawia się w momencie wypłaty świadczenia beneficjentowi. To oznacza, że podatek jest naliczany od konkretnej kwoty lub wartości przekazywanego majątku.

Przykład 1: Świadczenie dla dziecka fundatora  
Załóżmy, że fundacja wypłaca 100 000 zł na pokrycie studiów dziecka fundatora.  
- Ponieważ dziecko należy do I grupy podatkowej, świadczenie jest całkowicie zwolnione z podatku PIT.  
- Fundacja przekazuje pełną kwotę bez potrąceń podatkowych.

‍

Przykład 2: Świadczenie dla kuzyna fundatora  
‍Fundacja wypłaca 50 000 zł kuzynowi fundatora.  
- Kuzyn należy do II grupy podatkowej, więc obowiązuje podatek w wysokości 15%.  
- Podatek wyniesie 7 500 zł, a kuzyn otrzyma „na rękę” 42 500 zł.  

‍

Jak fundacja rozlicza podatek?  

Co istotne, to fundacja jest odpowiedzialna za pobranie i odprowadzenie podatku do urzędu skarbowego. Beneficjent nie musi samodzielnie składać żadnych dodatkowych deklaracji podatkowych ani martwić się o rozliczenia – fundacja robi to za niego.  

‍

Podsumowanie

Fundacja rodzinna to zatem nie tylko skuteczne narzędzie sukcesji, ale również bardzo efektywne rozwiązanie z punktu widzenia optymalizacji podatkowej. Dzięki odpowiedniemu planowaniu można znacząco obniżyć obciążenia fiskalne i zabezpieczyć majątek dla przyszłych pokoleń

‍